MINERVA: ΣΕΝΑΡΙΟ Κ.ΒΑΡΝΑΛΗ, ΟΙ ΜΟΙΡΑΙΟΙ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ

ΘΕΜΑ: Κ. ΒΑΡΝΑΛΗΣ, Οι μοιραίοι Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

1. Πρόταση διδασκαλίας

2. Τίτλος :« Οι μοιραίοι»

3. Δημιουργός : Οφρυδοπούλου Αθηνά

4. Πεδίο:

Διδακτικό αντικείμενο: ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Διδακτική ενότητα: Νέα Αθηναϊκή Σχολή

5.Αριθμός μαθητών: 24

6.Χρονική διάρκεια: Τρεις (3) διδακτικές ώρες

7. Προϋποθέσεις υλοποίησης : Χρήση εργαστηρίου πληροφορικής

Προβολέας

Χρήση φυλλομετρητή

Χρήση προγράμματος επεξεργασίας κειμένου

Χρήση προγράμματος παρουσίασης

Εξοικείωση με ομαδοσυνεργατική διδασκαλία

Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ-ΠΕΡΙΛΗΨΗ

να γνωρίσουν οι μαθητές έναν ποιητή
να απολαύσουν ή μάλλον να διαβάσουν απολαυστικά την ποίηση
να διαπιστώσουν την επικαιρότητα-διαχρονικότητα των μηνυμάτων

Γ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ

1. Σε επίπεδο κ λ α σ ι κ ο ύ γ ρ α μ μ α τ ι σ μ ο ύ

¨ Οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με στοιχεία για τη ζωή και το έργο του Κ. ΒΑΡΝΑΛΗ

¨ Να κατανοήσουν τις ιδέες και τους προβληματισμούς που εκφράζει

¨ Να συνδέσουν το τι με το πώς στη λογοτεχνία

¨ Να συγκρίνουν το κείμενο με άλλα κείμενα και με άλλες τέχνες

2. Σε επίπεδο ν έ ο υ γ ρ α μ μ α τ ι σ μ ο ύ

¨ Να εξοικειωθούν με τη τη διαδικασία διερεύνησης στο διαδίκτυο

¨ Να αξιοποιήσουν τα νέα μέσα πρακτικής γραμματισμού

¨ Να δράσουν ομαδοσυνεργατικά

3. Σε επίπεδο κ ρ ι τ ι κ ο ύ γ ρ α μ μ α τ ι σ μ ο ύ

¨ Να αναπτύξουν την ικανότητα αξιολόγησης και αξιοποίησης πληροφοριών

¨ Να ασκηθούν στην κριτική σκέψη

¨ Να προβάλλουν και τις προσωπικές τους δεξιότητες

Δ. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Α φ ε τ η ρ ί α

Να διδαχθεί το συγκεκριμένο ποίημα από το σχολικό βιβλίο

ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

και οι μαθητές να π ε ρ π α τ ή σ ο υ ν και να τ α ξ ι δ έ ψ ο υ ν
και να μ ι λ ή σ ο υ ν στο τότε και στο τώρα...

Π ρ ο ε τ ο ι μ α σ ί α

α) Έχουν διδαχθεί σε προηγούμενη ώρα τα εισαγωγικά για τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή ή γενιά του 1880 –τα σχετικά με τον παρνασσισμό στην ποίηση και το δημοτικισμό στη γλώσσα.

β) Όλοι οι μαθητές παρακολουθούν ένα πενιχρό λιλιπούτειο πρόγραμμα παρουσίασης με σκοπό να το εμπλουτίσουν με τα πορίσματα της έρευνάς τους ώστε να προκύψουν νέες, καλύτερες , περισσότερες, ειδικότερες διαφάνειες.

γ) Οι μαθητές ανάλογα με τα ενδιαφέροντα τους, επιλέγουν με ποια διαφάνεια θέλουν να ασχοληθούν και χωρίζονται σε οκτώ ομάδες των τριών ατόμων.

δ)Πριν οι μαθητές μπουν στο εργαστήριο θα εγκατασταθούν τα φύλλα εργασίας στους υπολογιστές κάθε ομάδας καθώς και τα φύλλα εργασίας και των υπόλοιπων για να μπορέσουν να περιηγηθούν όλοι τις ιστοσελίδες που έχουν προταθεί, όταν παρουσιάζει κάθε ομάδα την εργασία της. Τα φύλλα εργασίας θα δοθούν και φωτοτυπημένα κατά τη διάρκεια των εργασιών.

Μ ε θ ο δ ο λ ο γ ί α δ ι δ α σ κ α λ ί α ς και ενδεικτική κατανομή χρόνου

1^Η δ ι δ α κ τ ι κ ή ώρα

Με χρήση βιντεοπροβολέα παρουσιάζεται μια προβολή παρουσίασης με στόχο να δοθεί το έναυσμα-ερέθισμα στα παιδιά να δημιουργήσουν ομάδες και να ξαναγράψουν την προτελευταία στροφή του ποιήματος με τα δικά τους σημεία στίξης που να αποδίδουν τα δικά τους συναισθήματα-σχόλια.

ΟΜΑΔΑ Α΄: Ιστορικό πλαίσιο/λογοτεχνία και ιδεολογία

ΟΜΑΔΑ Β΄: Βιογραφικά και Εργογραφικά του ποιητή

ΟΜΑΔΑ Γ΄:Πραγματολογικά/Ερμηνευτικά

ΟΜΑΔΑ Δ΄: Εικαστικά-μουσικά (πίνακες-τραγούδια)

ΟΜΑΔΑ Ε΄: Παράλληλο κείμενο με ΣΟΦΟΚΛΗ, Αντιγόνη

ΟΜΑΔΑ ΣΤ΄:Παράλληλο κείμενο με ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ, Αλέξης Ζορμπάς

ΟΜΑΔΑ Ζ΄: Παράλληλο κείμενο με τον ίδιο το ΒΑΡΝΑΛΗ

ΟΜΑΔΑ Η΄: Κριτικές για το συγκεκριμένο ποίημα

2^η και 3^η διδακτική ώρα

Οι μαθητές πηγαίνουν στο εργαστήριο Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και μέσα από τα φύλλα εργασίας που έχουν δοθεί εκπονούν τη διερευνητική τους εργασία.

E. Φ Υ Λ Λ Α Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α Σ

ΟΜΑΔΑ Α΄: Οι «μοιραίοι» γράφτηκαν το 1922 και ανήκουν στη β΄περίοδο της ποιητικής δημιουργίας του ΒΑΡΝΑΛΗ.

Α΄Παγκόσμιος πόλεμος

http://video.google.com/videoplay?docid=-2210788540305999802#

Μικρασιατική καταστροφή

http://www.slideshare.net/guest17b1083/1922

Ρωσική επανάσταση

http://el.wikipedia.org/wiki/Ρωσική_Επανάσταση

1. Αφού δημιουργήσετε μερικές διαφάνειες με εικόνες και υπότιτλους ενδεικτικά της χρονολογίας 1922 να απαντήσετε στην ερώτηση

Μ ο ι ρ α ί ο ι γιατί....

ΟΜΑΔΑ Β΄:Στοιχεία για τη ζωή και το έργο του ποιητή

http://varnaliskostas.blogspot.com/2008/06/blog-post_3026.html

http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=421

Παρνασσισμός : http://el.wikipedia.org/wiki/Παρνασσισμός

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/corpora/pi/content.html?c=14&t=3,2026

Λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά του παρνασσισμού από την εισαγωγή και σημειώνοντας στον παρακάτω πίνακα τα πιο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εργογραφίας του ΒΑΡΝΑΛΗ

Π Α Ρ Ν Α Σ Σ Ι Σ Μ Ο Σ	Ε Ρ Γ Ο Γ Ρ Α Φ Ι Κ Α ΒΑΡΝΑΛΗ

1. Ο ΒΑΡΝΑΛΗΣ σπάει την παρνασσική ακαμψία… γιατί:

2. Ο καλλιτέχνης είναι η εποχή του

ΟΜΑΔΑ Γ΄: Πραγματολογικά: λατέρνα

κροκάτη γάζα

Παλαμήδι

Γκάζι

Χτικιό

http://www.youtube.com/watch?v=OKKB2N7Ia88

http://www.kozani.gr/krokos/futo.htm

http://el.wikipedia.org/wiki/Παλαμήδι

http://maps.google.com/ επιλέξτε «δορυφόρος» Texnopolis,Gazi,Greece

http://www.fotosearch.com/photos-images/tuberculosis.html

1. Ποια η χειρότερη από τις 4 μορφές βαριάς οικογενειακής δυστυχίας;

Παραλυσία πατέρα

Χτικιό γυναίκας

Βαρυποινίτης γιος

Πορνεία κόρης;;;;;;;;;

Μπορείτε να απαντήσετε ή στο word ή στο ppt να φτιάξετε διαφάνειες με εικόνες και σχόλια.

ΟΜΑΔΑ Δ΄:Καλλιτεχνικά :υπόγεια ταβέρνα,

μοιραίοι, απόκληροι

http://afmarx.wordpress.com/2008/11/26/moiraioi-varnalis/

http://www.youtube.com/watch?v=rdWq2bg6VJM

http://www.youtube.com/watch?v=D7P5uLysMMU

http://www.youtube.com/watch?v=3ch4Fxohaag

( Δες και φάκελλο “van gogh” και φάκελλο “ gazi” και το aponi zoi)

1.Φτιάξτε διαφάνεια με την πιο αντιπροσωπευτική εικόνα ή/και τραγούδι

(προαιρετικά διάνθιση με στίχους)

2.Συμπληρώστε τα κενά στο παρακάτω ποίημα του

ΤΑΣΟΥ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ: ΤΟ ΥΠΟΓΕΙΟ

Αν άρχιζε ο ----------- μια μέρα να μετράει όσα έφτιαξε,

άστρα, πουλιά, σπόρους, βροχές, μητέρες, λόφους,

θα ………….. ίσως κάποτε. Εγώ κάθομαι εδώ, --------------,

μέσα σε τούτο το υγρό υπόγειο, έξω βρέχει,

και μετράω -------------- που έκανα, ----------που έδωσα,

τις δίψες, τις παραχωρήσεις ,

μετράω τις κακίες μου, κάποτε θαυμαστές, τις καλωσύνες μου

συχνά επηρμένες, μετράω, μετράω, δίχως ποτέ μου

να τελειώνω- α, εσείς,

εσείς ταπεινώσεις, αλτήρες της ψυχής μου,

βαθύ, θρεπτικό ψωμί, αιώνιε πόνε μου,

όλη η δροσιά ---------------- τραγουδάει μες στις κλειδώσεις μου

την ίδια ώρα που μου στρίβει το λαρύγγι -------- χιλιάδων φτωχών

προγόνων,

κι ω ---------- , συντρόφισσες μου, που μέσα σε μια στιγμή

με λυτρώσατε απ’ τους αιώνιους φόβους της ήττας.

Είμαι κι εγώ ένας Θεός μες στο δικό του σύμπαν, σε τούτο

το υγρό υπόγειο, έξω βρέχει,

ένα σύμπαν ανεξιχνίαστο κι --------------- κι ---------------,ένας Θεός καθόλου αθάνατος γι΄αυτό και τρέμοντας από έρωτα για κάθε συγκλονιστική

κι ανεπανάληπτη στιγμή του.

ΟΜΑΔΑ Ε΄: Παράλληλο κείμενο με επίλογο από ΣΟΦΟΚΛΗ, Αντιγόνη

Στιχ. 1339.....1347

Κείμενο από

http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/index.html

Από την παραπάνω διεύθυνση... από ΠΥΛΗ , ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ, ΕΡΓΑΛΕΙΑ, ΣΩΜΑΤΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ, ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑΣ, ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ, ΣΟΦΟΚΛΗΣ, και πάνω δεξιά ,εμφάνιση μετάφρασης.

1.Να βρείτε σημεία σύγκλισης των δύο κειμένων.

ΣΟΦΟΚΛΗΣ, ΑΝΤΙΓΟΝΗ	ΒΑΡΝΑΛΗΣ, ΜΟΙΡΑΙΟΙ

ΟΜΑΔΑ ΣΤ΄:Παράλληλο κείμενο με Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ, Αλέξης Ζορμπάς

Κείμενο από

http://oistros-reportaz1.blogspot.com/2006/08/blog-post_115606940403818285.html

Με ποιες συγκεκριμένες φράσεις του κειμένου θα μπορούσε να συσχετιστεί το ποίημα του ΒΑΡΝΑΛΗ; Ο Ζορμπάς του ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ χορεύοντας ποια φράση του ΒΑΡΝΑΛΗ ,κατά τη γνώμη σας θα αναφωνούσε;

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, ΖΟΡΜΠΑΣ	ΒΑΡΝΑΛΗΣ, ΜΟΙΡΑΙΟΙ

ΟΜΑΔΑ Ζ΄:Παράλληλο κείμενο με τον ίδιο τον ποιητή

http://www.snhell.gr/anthology/content.asp?isprint=yes&id=231&author_id=56

[Πάλι μεθυσμένος είσαι ]

Πάλι μεθυσμένος είσαι, δυόμιση ώρα της νυχτός.
Kι αν τα γόνατά σου τρέμαν, εκρατιόσουνα στητός
μπρος στο κάθε τραπεζάκι. "Γεια σου, Kωνσταντή βαρβάτε"!
― Kαλησπερούδια αφεντικά, πώς τα καλοπερνάτε;

Ένας σού δινε ποτήρι κι άλλος σού δινεν ελιά.
Έτσι πέρασες γραμμή της γειτονιάς τα καπελιά.
Kι αν σε πείραζε κανένας, - αχ, εκείνος ο Tριβέλας! -

έκανες, πως δεν ένιωθες και πάντα εγλυκογέλας.

Xτες και σήμερα ίδια κι όμοια, χρόνια μπρος, χρόνια μετά...
H ύπαρξή σου σε σκοτάδια όλο πηχτότερα βουτά.
Tάχα η θέλησή σου λίγη, τάχα ο πόνος σου μεγάλος;

Aχ, πού σαι, νιότη, πού δειχνες, πως θα γινόμουν άλλος!

Να συγκρίνετε τα δυο ποιήματα ως προς το περιεχόμενο και τον τρόπο που παρουσιάζεται η ανθρώπινη δυστυχία;

ΒΑΡΝΑΛΗΣ, ΠΑΛΙ ΜΕΘΥΣΜΕΝΟΣ ΕΙΣΑΙ	ΒΑΡΝΑΛΗΣ, ΟΙ ΜΟΙΡΑΙΟΙ

ΟΜΑΔΑ Η΄:Διαβάστε τις παρακάτω κριτικές ,υπογραμμίστε τα βασικά στοιχεία κατά τη γνώμη σας και γράψτε τη δική σας κριτική ως ανακοίνωση στη σχολική σας εφημερίδα

Δες αρχείο «apopseis-arxaion»

Α. ΚΑΡΑΝΤΩΝΗΣ....

Μ. ΛΑΜΠΡΙΔΗΣ....

Τ. ΜΑΛΑΝΟΣ...

Β. ΒΑΡΙΚΑΣ..

και http://e-morias.blogspot.com/2010/03/blog-post.html

και διαφάνεια 19

ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ

1) Φταίει το ζαβό το ριζικό μας

Φταίει ο Θεός που μας μισεί

Φταίει το κεφάλι το κακό μας

Φταίει πρώτ’ απ΄ όλα το κρασί

Ποιος φταίει ποιος φταίει

Κανένα στόμα

Δεν το ΄βρε και δεν το ΄πε ακόμα

Να βάλετε τα δικά σας σημεία στίξης και να γράψετε δίπλα το σχόλιο-συναίσθημα σας.

2) Να σχολιασθούν οι δυο τελευταίοι στίχοι του ποιήματος

σε ένα κείμενο 200 λέξεων.

Δειλοί , μοιραίοι κι’ άβουλοι αντάμα ,

προσμένουμε , ίσως , κάποιο θάμα !

ΣΤ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Γ Ε Ν Ι Κ Α

∞ Απόκλιση από τις διδακτικές ώρες κυρίως στην παρουσίαση των αποτελεσμάτων στα φύλλα εργασίας.

∞ Ακόμα κι αν προσέχθηκε οι ομάδες εργασίας, να έχουν ισόποσες, ισότιμες ασκήσεις, ο ρυθμός περάτωσης και ο χρονισμός τους ήταν ετερογενής. Λειτούργησε εναλλακτικά η συνθετική εργασία για όλους δηλ. οι πιο γρήγορες ομάδες μπορούσαν να ασχοληθούν μ΄ αυτήν, ενώ οι πιο αργές τη δούλεψαν στο σπίτι.

∞Λόγω παλαιότητας των Η/Υ ΔΕΝ μπορούσαν να ‘’τρέξουν’’ ταυτόχρονα στο διαδίκτυο, το σύστημα ΔΕΝ ανταποκρινόταν γρήγορα και τα παιδιά δυσανασχετούσαν.

∞Τα λιγότερο δεσμευτικά φύλλα εργασίας παρακίνησαν τα παιδιά να δείξουν αυτενέργεια και να δουλέψουν power point με πρωτοβουλία , δημιουργικότητα και νεοτερισμό.

∞Αποδείχθηκε πως οι ‘’αδιάφοροι’’ μαθητές συγκινήθηκαν περισσότερο από τις νέες τεχνολογίες. Ενήργησαν με ενδιαφέρον, άνεση και κυρίως δημοσιοποίησαν τη γνώμη τους.

∞Στο εργαστήριο ο διδάσκων χρειάζεται να είναι πολύτροπος και πολυμήχανος και ωκύπους καθώς , ανά δευτερόλεπτο , πρέπει να επιλύει άλλοτε προβλήματα τεχνοκρατικά άλλοτε προβλήματα κατανόησης και άλλοτε συνεργατικά…

ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (Νεοελληνικά κείμενα Α΄Λυκεἰου)

▫ Τα παιδιά ‘’αναγκάστηκαν’’ να συν-δημιουργήσουν αποδεικνύοντας ότι η συνεργασία είναι ε φ ι κ τ ή.

▫ Ο χρόνος αποπεράτωσης των φύλλων εργασίας για άλλη μια φορά εκπρόθεσμος.

▫ Οι μαθητές περισσότερο εξοικειωμένοι με τις τέχνες(μουσική, ζωγραφική…) παρά με τα γράμματα(ιστορία, γεωγραφία…)